RSV Enfeksiyonundan Nasıl Korunabiliriz?
Güncel yaklaşımlar
Prof Dr İpek Akman
RSV, özellikle bebeklerde alt solunum yolu enfeksiyonuna (bronşiolit, pnömoni) yol açabilen ve hastaneye yatış gerektirebilen bir enfeksiyondur Riskli bebeklerde (premature doğan , kronik akciğer hastalığı olan , konjenital kalp hastalığı veya bağışıklık sistemi sorunu olan ) bebekler için kış sezonunda RSV önleyici antikorlar kullanılmaktadır . Yıllardır riskli bebeklere ekim- mart ayları arasında ayda bir kez kısa etkili bir antikor olan Palivizumab uygulanmıştır.
Erişkinlerde RSV genelde daha hafif üst solunum yolu semptomları oluşturur ancak kronik hastalığı olanlarda ve ileri yaştakilerde RSV ağır seyredebilir . Ayrıca RSV, kronik akciğer hastalığı , astım ya da kalp yetmezliği gibi kronik durumları kötüleştirebilir
Bebeklerde RSV enfeksiyonunun ilk bulguları arasında burun akıntısı ve iştah azalması görülebilir, öksürük 1-3 gün içinde başlar; ateş, hırıltı ve solunum sıkıntısı ortaya çıkabilir.
Enfeksiyondan korunmak için el hijyeni, hasta kişilerden kaçınma, öksürürken/hapşırırken ağız ve burunu kapatma, yüzey temizliği önemlidir.
Amerikan Pediatri Derneği 2025 yılında RSV ile ilgili yeni öneriler yayınlamıştır:
1. Maternal RSV aşısı (Pfizer’ın Abrysvo) kullanılması —
Hamileliğin 32-36. Haftalarında aşılama yapıldığında anneden bebeğe geçen antikorlar bebeği koruyacaktır.
2. Yenidoğanlar için uzun etkili monoklonal antikorlar (örneğin nirsevimab ya da clesrovimab) verilmesi;
Ekim–Mart arası doğan bebeklere ilk haftalarında (tercihen doğum hastanesinde) uzun etkili RSV antikoru (nirsevimab ) uygulanırsa bebek enfeksiyondan korunabilecektir
Bu iki yöntem de ( bebeğe antikor tedavisi veya anne aşılaması) diğer rutin çocukluk aşıları ile etkileşmez ve eşzamanlı uygulama yapılabilmektedir
3- 75 yaş ve üzeri olan kişilere ve 60-74 yaş arası olup RSV açısından yüksek risk taşıyanlara RSV aşısı uygulaması önerilmektedir.
Maternal RSV aşısının etkinliği nedir ?
Çalışmalar gebeliğin 32–36. haftasında aşılanan annelerin bebeklerinde doğumdan sonraki ilk 6 ayda RSV ile ilişkili ciddi alt solunum yolu hastalığının %80 azaldığını ve RSV nedeniyle hastaneye yatışın %55 oranında azaldığını göstermiştir . Etki özellikle doğumdan sonraki ilk 3 ayda en belirgindir; 6. Aydan sonra antikor düzeyleri düşmeye başladıkça koruyuculuk azalmaktadır.
Bebeklere uzun etkili antikorun etkinliği nedir ?
- Çalışmalar tek doz nirsevimab uygulanan bebeklerde ilk RSV sezonunda semptomatik RSV enfeksiyonunun %70 azaldığını ve . RSV ilişkili hastaneye yatış %80 azaldığını göstermiştir. Korumanın yaklaşık 5 ay sürdüğü (RSV sezonunun tamamını kapsayacak şekilde) bulunmuştur Yüksek riskli prematüreler veya kronik hastalığı olan çocuklarda da benzer etkinlik gösterilmiştir.
Dünya Sağlık Teşkilatı Bağışıklama ile ilgili Stratejik Danışma Grubu (SAGE) Eylül 2024 tarihli toplantısında, respiratuvar sinsityal virüse (RSV) bağlı ağır alt solunum yolu enfeksiyonunu önlemek amacıyla erken bebeklik döneminde RSV hastalığının önlenmesi için tüm ülkelere pasif bağışıklığın uygulamaya konulması tavsiye edilmiştir
ABD ve Avrupa’da onayı bulunan RSV aşıları (Arexvy®, Abrysvo®, mResvia®) henüz Türkiye’de ruhsat almamıştır. Monoklonal antikor olan (Beyfortus®) ise 2025 yılında ruhsat almıştır